Bibliotheek

INFORMATIE- EN ADVIESCENTRUM INZAKE DE SCHADELIJKE SEKTARISCHE ORGANISATIES

Auteur

PONSAERS, Paul

Titel

Georganiseerde wanorde. Rechts-extremisme in Vlaanderen 2019-2021

Type document

Boek

Nummer ISBN/ISBD

978-94-6371-335-1

ISSN

Uitgever

Gompel & Svacina

Publicatiejaar

2021

Pagina's

175

Nummer van het werk

SEK-SEK-B0445-00001

Taal van het werk

Nederlands

Vindplaats

B 0445/00001

Rubrieknaam

B0445 politiek extremisme - politique extrémisme - politics extremism - Politik Extremismus

Samenvatting

Rechts-extremisme in Vlaanderen: sinds de Pano-reportage ‘Wie is Schild & Vrienden echt?’ is er aan extreemrechtse zijde heel wat gebeurd. Dit polariserende gedachtegoed wordt via internet, in allerlei verborgen chatrooms, gretig aan de man gebracht. Maar ook op straat komt het ongenoegen tegen de democratie tot uiting in spandoeken, protestacties en manifestaties. ‘Niet mijn regering’ werd een merknaam sinds de ‘Mars tegen Marrakesh’ in 2018. De auteur overloopt alle gebeurtenissen van ‘georganiseerde wanorde’ waarbij extreemrechts betrokken was binnen de politieke context van 2019 tot 2021.

Dit boek biedt een handvat voor iedereen die geïnteresseerd is in de opgang van extreemrechts. Zo wordt de structuur geanalyseerd en inzicht verschaft in de evolutie van de identitaire beweging. Extreemrechts in Vlaanderen voedt zich met een uitgebreid buitenlands netwerk. De auteur legt het verband met de invloed van Rusland op het terrorisme in diverse EU-landen. Het militair conflict in de Oekraïense Donbass-regio bleek nogal wat extreemrechtse activisten te mobiliseren. De trainingskampen die in Polen en Servië ontstonden voor private en publieke veiligheidsmensen, verschaffen blijkbaar veelvuldig opleidingen voor extreemrechtse activisten, onder wie ook Belgen.

Paul Ponsaers bespreekt de complexiteit van beleidsvoering tegen extreemrechts en waarschuwt voor de maatschappelijke gevolgen van deze olievlek voor onze democratie. Zijn uitgangspunt:

Ik heb dit boek de titel ‘Georganiseerde Wanorde’ meegegeven. Met deze titel alludeer ik op het begrip dat in de criminologie al enige tijd wordt gehanteerd, met name ‘Georganiseerde Criminaliteit’ of ‘Organized Crime’. Er is sprake van georganiseerde criminaliteit ‘indien groepen die primair gericht zijn op illegaal gewin systematisch misdaden plegen met ernstige gevolgen voor de samenleving, en in staat zijn deze misdaden op betrekkelijk effectieve wijze af te schermen, in het bijzonder door de bereidheid te tonen fysiek geweld te gebruiken of personen door middel van corruptie uit te schakelen’ (Eindrapport – 2.2 Definitie (nrc.nl))

Kortom, met georganiseerde criminaliteit wordt dat soort van misdrijven bedoeld die (1) in groep en systematisch worden gepleegd, dus op een georganiseerde wijze; (2) met ernstige gevolgen voor de samenleving, dus waar de samenleving mede slachtoffer van is; (3) waarvan daders hun daden afschermen, m.a.w. op een verdoken manier; en (4) en bereid zijn fysiek geweld te gebruiken. In Nederland hanteert men hiervoor intussen de betekenisvolle term ‘ondermijnende criminaliteit’.

In dit boek gaat het niet over ‘Georganiseerde Criminaliteit’, maar wel over ‘Georganiseerde Wanorde’. Met deze term verwijs ik niet zozeer naar een bepaald criminaliteitsfenomeen, maar naar hetgeen gemeenzaam bedoeld wordt met ‘social disorder’ of ‘het verstoren van de openbare orde’.

Paul Ponsaers is socioloog en criminoloog. Hij is voormalig journalist en hoogleraar Criminologie (Universiteit Gent). Hij staat mede aan het roer van de Cahiers Politiestudies. Eerder publiceerde hij onder meer Loden Jaren – De Bende van Nijvel gekaderd, Terrorisme in België en Haatzaaiers – Extreemrechtse radicalisering.

Interview met Frederik Polfliet in Apache, 12 januari 2022, Van Marrakesh tot Jürgen Conings

‘Eigenlijk is het abnormale het nieuwe normaal geworden, in die mate zelfs dat het extreemrechtse gedachtegoed haast politiek correct is geworden.”

Samenvatting

Inhoud

HOOFDSTUK 1. Inleiding 9
1. Van radicaal-rechts tot extreemrechts 9
2. Georganiseerde criminaliteit versus georganiseerde wanorde 13
3. Van straf bare opvattingen tot terrorisme 17
4. De opbouw van dit boek 19

HOOFDSTUK 2. Na het VN-Migratiepact 21
november 2018 – januari 2019
1. De politieke context tijdens en na het VN-Migratiepact 21
2. De anti-asielbeweging na het VN-Migratiepact 23
3. De radicalisering van de gemeentelijke politiek 24
4. Intimidatie middels nazisymbolen 29
5. Racisme binnen de politie 30
6. Besluit: radicalisering op gemeentelijk vlak 31

HOOFDSTUK 3. De aanslepende regeringsformatie 33
januari 2019 – juli 2019
1. Een regering in lopende zaken 33
2. Tegen de regering en het cordon sanitaire 34
3. Radicaliserende druk op de gemeenten houdt aan 36
4. Provocerend gebruik van nazisymbolen zet zich voort 37
5. Reactie op racisme binnen de politie 39
6. Eindelijk: de strijd tegen digitale haatberichten wordt opgevoerd 40
7. Besluit: provocateurs en digitale hatespeech worden zichtbaar 42

HOOFDSTUK 4. Een nieuwe Vlaamse regering 43
juli 2019 – maart 2020
1. Een merkwaardige toenadering tussen N-VA en VB 43
2. ‘Niet mijn regering’ 44
3. Radicalisering op gemeentelijk niveau in opmars? 45
4. Het intimiderend gebruik van nazisymbolen neemt toe 50
5. De eerste veroordelingen omwille van digitale haat 51
6. Besluit: druk op het gemeentelijk beleid houdt aan 53

HOOFDSTUK 5. Een corona-noodregering 55
maart 2020 – oktober 2020
1. Een regering voor zes maanden 55
2. ‘Black Lives Matter’ en coronacrisis als catharsis 56
3. De druk op de gemeenten loopt terug 61
4. Start van een structurele aanpak van digitale haatberichten 63
5. Politie onder vuur 66
6. Besluit: plots wordt het politieoptreden geproblematiseerd 69

HOOFDSTUK 6. De Vivaldi-regering 71
1. N-VA blijf t verweesd achter 71
2. Extreemrechts verzet zich tegen Vivaldi 71
3. De druk op de gemeentebesturen neemt af 77
4. Fake news wordt zichtbaar 78
5. De strijd concentreert zich rond de politie 79
6. Besluit: depolitisering en juridisering van extreemrechts 84

HOOFDSTUK 7. De herschikking binnen extreemrechts 89
1. De traditionele Vlaamse strijdorganisaties 90
2. Oude radicalen in een nieuwe combatvest 99
3. De nieuwkomers en identitairen 108
4. Besluit: overwegend een erfenis uit het oorlogsverleden 114

HOOFDSTUK 8. Naar de ontbinding van S&V? 117
1. De vervolging van S&V 119
2. De vechtjassen van S&V 125
3. Besluit: het VB als de Rattenvanger van Hamelen 127

HOOFDSTUK 9. De buitenlandse leerschool voor terroristen 129
1. Het nieuwe labo van extreemrechts: de Donbass-regio 131
2. De RID-Internationale 135
3. De trainingskampen van extreemrechts 144
4. Besluit: de Russische invloed op de terreurscène 151

HOOFDSTUK 10. De ontspoorde militair 153
1. De voorgeschiedenis van Jurgen Conings 153
2. De klopjacht op een militair 158
3. Van ‘copy-cats’ en ander tuig 162
4. Besluit 165

HOOFDSTUK 11. Besluit 169
1. Een netwerk met rafelige boorden 169
2. Deradicaliseren … Maar hoe dan? 173

Momenteel beschikbaar :